ارزیابی توابع انتقالی در برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (مطالعه موردی: دشت ارومیه)

هدایت هیدرولیکی اشباع خاک یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فیزیکی خاک است که اهمیتی ویژه در شناخت، بررسی و مدل‌سازی حرکت آب، املاح و آلاینده‌ها در محیط­های متخلخل دارد. با وجود پژوهش‌های بی‌شمار که پیرامون اندازه‌گیری مستقیم هدایت هیدرولیکی اشباع صورت گرفته است، این روش‌ها هم‌چنان پر‌هزینه، زمان‌بر و تخصصی هستند. ازاین‌رو برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده از روش‌هایی سریع، کم‌هزینه و با دقت قابل‌قبول مانند توابع انتقالی خاک ضروری است. هدف اصلی این تحقیق، مقایسه و ارزیابی 12 تابع انتقالی است که به­منظور برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک توسط محققان بسیاری ارائه‌ شده است. منطقه موردمطالعه قسمتی از دشت ارومیه در استان آذربایجان‌غربی و از سری خاک‌های نازلو، خداوردیخان و گلمانخانه تشکیل شده است. تعداد 40 موقعیت اندازه‌گیری به­طور تصادفی در اراضی موردمطالعه انتخاب گردید. در هر موقعیت انتخابی، چاهکی تا عمق 30 سانتی‌متر حفر شد. هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با روش نفوذسنج گلف در محل هر چاهک اندازه‌گیری شد. خاک حاصل از حفر هر چاهک نیز برای تعیین ویژگی‌های زود‌یافت خاک در آزمایشگاه استفاده شد. نتایج نشان داد که در بین مدل‌های بررسی‌شده، مدل آیمرون و همکاران با بیشترین مقدار منفی معیار اطلاعات آکائیک (AIC برابر99/130-) و کمترین مقدار خطا برای عامل ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE برابر 174/0 متر در روز) بهترین برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک را در اراضی مورد مطالعه داشت. نتایج این تحقیق بر اهمیت کاربرد تخلخل مؤثر به­عنوان یک عامل زودیافت مهم به­منظور افزایش دقت توابع انتقالی تأکید دارد.